Demokratik açılımlar, etnisiteye veya ırksal kimliklere belli hak ve imtiyazlar verilerek (1) mi yoksa yargı bağımsızlığının, sivil toplum örgütlerinin aktifliğinin, devletin denetleyici kurumlarının etkin ve özerk yapılanmasının sağlanması, medyanın bağımsız hareket edebilmesi, laikliğin anlamının sindirilmesi, akılcılık ve tüm ulusa sunulan insan hakları (2) ile mi sağlanır?
2'de bahsedilenler için ayrıca açılım yapmaya gerek yok, zira onlar devletin asli görevlerindendir. 1'de bahsedilenlerle de demokratik açılım sınırlandırılarak kötü birşey gibi gösterilemez. Açılımlar, ülkenin çıkarları gözetilerek ve bütünlüğü bozulmadan, yaşayan halkları memnun edecek şekilde yapılır. Her hak da alınamaz devletten. Sonuç olarak 'fikrim elbette yine yok' seçeneğini işaretleyeceğim.