Bookill: Milli marşlarda milliyetçilik yapmak bence normaldir.

Salihbirkul: Girmeden tefrika bir millete, düşman giremez; Toplu vurdukca yürekler, onu top sindiremez. Bırakın eski hükümetleri meydandakiler Yetişir, şöyle bakıp ibret alan varsa eğer. işte Fas, işte Tunus, işte Cezayir, gitti! işte Irak'ı da taksim ediyorlar şimdi.

Salihbirkul: Arnavutlukla, Araplıkla bu millet yürümez. Son siyasetse bu! Hiç böyle siyaset yürümez! Sizi bir aile efradı yaratmış Yaradan; Kaldırın ayrılık esbabını artık aradan. Siz bu davada iken yoksa, iyazen-billah, Ecnebiler olacak sahibi mülkün nagah. Diye dursun atalar: 'Kal'a içinden alınır.' Yok ki hiç bir kişiden... Millet-i merhume sağır! Bir değil mahvedilen devlet-i İslamiyye. Girdiler aynı siyasetle bütün makbereye.

Salihbirkul: Son olarak Mehmed Akif'in milliyetçilik fikrine karşı çıkışını gösteren şu şiirini okumanızı tavsiye ederim. Müslümanlık sizi gayet sıkı, gayet sağlam, Bağlamak lazım iken, anlamadım, anlayamam, Ayrılık hissi nasıl girdi sizin beyninize? Fikr-i kavmıyyeti şeytan mı sokan zihninize? Birbirinden müteferrik bu kadar akvamı, Aynı milliyetin altında tutan İslam'ı, Temelinden yıkacak zelzele, kavmiyettir. Bunu bir lahza unutmak ebedi haybettir.

Salihbirkul: İstiklal Marşı'nın ikinci kıtasında geçen ırk kavramını, Mehmed Akif'in hayatını, düşüncelerini, diğer eserlerini bilmiyorsanız, etnik anlamda bir kullanım olarak algılamanız doğaldır. Ancak diğer eserleri, hayat felsefesi ve mücadelesi Mehmed Akif'in bir Türk milliyetçisi olmadığını ve hatta milliyetçilik fikrine İslami referanslarla karşı çıktığını gösterir bize. Kaldı ki Mehmed Akif zaten bir Türk değil Arnavut'tur.

Salihbirkul: Bir insanın düşüncelerini anlayabilmek için hayatını ve eserlerini bir bütün içinde değerlendirmek şarttır. Mehmed Akif'in hayatına ve eserlerine baktığınızda samimi bir Müslüman olduğunu, siyasi anlamda İslamcılık ve Ümmetçilik kavramlarını benimsediğini ve yaşadığı dönemde son derece popüler olan ve hatta devletin resmi siyaseti durumuna gelmiş olan Türkçü ve Turancı düşüncelere İslam'ın kavmiyetçilik fikrini yasakladığını belirterek şiddetle karşı çıktığını görürsünüz.

timursanli: Çok ilginç bir yorum. Irk gördüğü yere düşmanlıkla saldıran bir o kadar ilginç bir yaklaşımın eseri pek tabi olarak

orhun007: Bunun ırkçılıkla veya emperyalist devletlerle bir ilgisi yok. Bu bir milli marş tabi ki milli duygular içerecektir. Bu normal bir şeydir. Sovyetler Birliğinin milli marşında bile milletlerine ait manevi sözler vardır.